Wszędzie widzę homofobię

"Nie jesteśmy homofobami" - zgodnie mówią o sobie Jarosław Gowin, Lech Wałęsa, Robert Węgrzyn, Antoni Mężydło, Grzegorz Pellowski, Michał Kamiński. "Nie jestem homofobką" - twierdzi Krystyna Pawłowicz. Codziennie dzielnie wtóruje im rzesza internautów i internautek na blogach, forach i innych takich. Nie są homofobami, bo mają przyjaciół gejów, nic nie mają do lesbijek, w ogóle nic nie mają do osób nieheteronormatywnych, tylko nie bardzo chcą je oglądać, mają inne poglądy dotyczące równych praw, nigdy się nie zgodzą, by dwóch mężczyzn mogło wychowywać dziecko, bo się nie boją gejów, tylko czują do nich obrzydzenie... Takich niehomofobów jest jak na moje oko już znacznie więcej niż osób, które z dumą przyznają, że tak, homofobami są. I z jednej strony całkiem to radosna wieść, bo świadczy o tym, że gdzieś tam w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku udało się sprawić, że bycie homofobką czy homofobem to na tyle wstydliwa sprawa, że mało kto z grona niby-oświeconych i niby-liberalnych już się do tego przyznaje. Z drugiej - i cóż po takich deklaracjach, skoro zazwyczaj towarzyszy im coś, co jasno pokazuje, że dana osoba jednak homofobiczna jest.

Rzecz jasna nie wszystkie przypadki są tak ewidentne. Na przykład taka Joanna Szczepkowska - jest homofobką czy nie? Wprawdzie głupoty straszliwe o lobby homoseksualnym w teatrze wygaduje, uogólnia te kilka przykrości, które ją spotkały, na całą populację, marudzi coś o świętych krowach i zmowie milczenia, ale z drugiej strony za równymi prawami jest. Albo Abelard Giza, któremu się marzy zrobienie skeczu o obnoszących się ze swoją seksualnością pedałach, bo to, ach, och, taki nietypowy temat, ale jednocześnie potrafi błysnąć wrażliwością w takim "Michale". Są homofobami czy nie? Ja będę uparcie twierdzić, że są. Choć wiem, że wiele osób się ze mną nie zgodzi.

Dlaczego tak uważam? Wyobraźmy sobie, że do tego wszystkiego, co wygaduje, pani Pawłowicz dokłada zdanie, że jest za związkami partnerskimi. Czy to unieważnia inne rzeczy, które mówi? Czy sprawia, że stają się mniej homofobiczne? Ano nie. A jednak w niektórych przypadkach już sam fakt wsparcia idei związków partnerskich sprawia, że reszta słów danej osoby przestaje mieć znaczenie. Że to, co w ustach powiedzmy Jacka Żalka jest czystą homofobią, pani Szczepkowskiej uchodzi na sucho. Bo co? Bo zna? Bo się przyjaźni? Bo jest za równością? No skoro tak, to jak dla mnie tym bardziej pewnych rzeczy mówić nie powinna. Bo wie, czym jest homofobia, wie, jak działają takie słowa, i wie, ile krzywdy mogą wyrządzić. A przynajmniej powinna wiedzieć. Na takiej samej zasadzie, na jakiej każda grupa dyskryminowana powinna  lepiej niż inni wiedzieć, czym jest dyskryminacja, i w związku z tym nie wykluczać. Powinna, ale czasem nie wie lepiej. Albo nawet zazwyczaj nie wie (tak, piję tu między innymi do odwiecznych sporów między męskimi i niemęskimi, lesbijkami a kobietami biseksualnymi itd., itp.).

Czy to znaczy, że widzę homofobię bardzo, ale to bardzo często? Tak. Zanim jednak ktoś mnie pożałuje (ktoś zresztą już to kiedyś zrobił, na zasadzie "Jakiż smutny musi być w takim razie twój świat"), śpieszę wyjaśnić, że nie uważam tego za szczególnie dołujące. Ot, w takiej kulturze wzrastamy, takie schematy przejmujemy. I jeśli ktoś uważa, że z chwilą wprowadzenia równości małżeńskiej, porządnego ustawodawstwa antydyskryminacyjnego i innych ważnych rozwiązań prawnych homofobia zniknie, to jak dla mnie grubo się myli. Nie zniknie. Nie zniknie do momentu, w którym obecność osób nieheteronormatywnych we wszystkich dziedzinach życia nie będzie czymś tak oczywistym, że aż niezauważalnym. I to nie dlatego, że będziemy się ukrywać, ale dlatego, że nikt nie będzie na naszą orientację, tożsamość itd. zwracać uwagi. A coś takiego jak szafa w ogóle przestanie istnieć.

Przykład z zupełnie innej bajki, bez żadnego lobby w teatrze, bez obnoszenia się ze swoją seksualnością i temu podobnych. Jak część z was wie, ostatnio dość silnie się udzielam w społecznościach fanów i fanek seriali. Co jakiś czas mam więc okazję czytać dyskusje o tym, co by było, gdyby ta czy inna postać z telewizora była niehetero. I od razu pojawiają się głosy, że no bez przesady, nie w każdym serialu muszą być lesbijki. A w niektórych, na przykład tzw. familijnych, w ogóle nie powinno ich być. I nie chodzi o to, że osoby, które piszą takie rzeczy, są przeciw równości. Po prostu nie rozumieją, że równość to nie tylko równe prawa. To też widoczność. To, jak dana grupa jest pokazywana, i czy w ogóle jest pokazywana. Wiedzą to osoby, które na brak równych praw narzekać nie mogą, ale na stereotypizację swojego wizerunku w mainstreamie już tak. Te, które twórcom "Gry o tron" wytykają rasizm i bynajmniej nie kochają Denerys od smoków, która jest przecież taka dobra i niesie wyzwolenie kolejnym rzeszom niewolników.

No dobrze, ale kto w takim razie nie jest według mnie homofobem? Cóż, jakkolwiek dziwnie by to nie zabrzmiało, modelowy niehomofob to ktoś taki jak B. z mojego wpisu sprzed paru lat o dziesięcioprocentowym homofobie. Gość, który mówi "jestem homofobem", bo dostrzega w sobie śladowe ilości uprzedzeń. Jest ich świadomy, wie, że są nieracjonalne, i wiedza ta nie pozwala mu stwierdzić, że homofobem nie jest. Odpierając zarzuty, które jeszcze nie padły: nie, nie uważam, że każdy i każda ma teraz zrobić rachunek sumienia, sprawdzić, czy aby nie znajduje się w grupie opresorów, i złożyć samokrytykę. Uważam za to, że warunkiem koniecznym, by pozbyć się uprzedzeń, jest uświadomienie sobie, że się je ma. I że nie mają one żadnych racjonalnych podstaw. Czy oznacza to też, że moim zdaniem posiadanie uprzedzeń to jakiś straszny grzech? Nie. Nie znam osoby, która nie byłaby do kogoś uprzedzona. Ale skoro już się takowe ma, to wypadałoby o tym wiedzieć. I się do tego, jakkolwiek niepolityczne czy wstydliwe by to nie było, przyznawać.

Niniejszym więc przyznaję: nie lubię klaunów. Nie mam koulrofobii, żaden mi nigdy nic nie zrobił, po prostu drani nie lubię.