Mała książka o homofobii

Od jakiegoś czasu Czarna Owca wydaje książeczki z cyklu "Bez tabu". Była demokracja, feminizm, śmierć, przemoc, przyszedł czas na homofobię. "Mała książka o homofobii" Anny Laszuk, z ilustracjami Beaty Sosnowskiej, teoretycznie przeznaczona jest dla dzieci i młodzieży (9-15 lat). Poszerzyłabym trochę tę grupę, tak do 99-latków albo i dalej. Bo choć książka jest napisana prostym językiem i jest w niej tyleż obrazków, co tekstu, to już poruszane w niej tematy, a szczególnie sposób ich prezentacji, może być moim zdaniem ożywczy dla bardzo wielu osób, niezależnie od wieku. A prosty sposób ich podania w tym przypadku bynajmniej nie jest wadą. Bo trudno jest rozmawiać o uprzedzeniach, nie sięgając wpierw do ich źródeł.

"Mała książka o homofobii" sięga. Zaczyna się od wieloznaczności słowa płeć - z obowiązkową płcią kulturową, ale też genetyczną, genitalną, psychiczną, seksualną itd. Pojawia się nawet nawiązanie do performatywności płci (mój ulubiony fragment, Butler dla młodzieży!):

Gender oznacza płeć spłeczno-kulturową, a więc te cechy i zachowania, które nazywamy "typowymi" dla kobiet lub mężczyzn. Nabywamy ich, kiedy dorastamy i jesteśmy tak wychowywani, aby różnić się pod względem swoich ról życiowych, sposobu ubierania się i tego, co nam wypada lub nie, w zależności od tego, czy urodziliśmy się z cipką, czy z siusiakiem. To właśnie jest gender, a pierwszy okrzyk "To dziewczynka!" lub "To chłopiec!" oznacza, że świat ma już pewien życiowy plan dla tłumu niemowląt z porodówki. Osobny dla dziewczyn, osobny dla chłopaków.

Potem pojawia się norma, zdefiniowana po prostu jako to, co się najczęściej dzieje, czego się spodziewamy (choć roszcząca sobie prawa do bycia "naturalnym porządkiem świata", nieakceptującym jakiegokolwiek buntu wobec przydzielonych od urodzenia etykietek), po normie - seksualność i orientacje psychoseksualne. I dopiero wtedy pojawia się główna bohaterka książki, czyli homofobia. Jako lęk przed homoseksualnością, jako przekonanie, że wszyscy powinni być heteroseksualni, jako wroga postawa wobec osób, które nie mieszczą się w heteronormie, czyli również tych, które być może są heteroseksualne, ale nie wyglądają, jakby były/byli typowymi dziewczynami i chłopakami.

Następne rozdziały "Małej książki o homofobii" poświęcone są postaciom historycznym, które nie były heteroseksualne (Safona, Sokrates, Oscar Wilde, Gertruda Stein, Colette, Harvey Milk). Historia każdej z nich to okazja do opowiedzenia nie tylko o jej losach, ale też postawach społecznych wobec odmieńców, innym traktowaniu kobiet i mężczyzn w ich czasach czy o charakterystycznych dla tych czasów zjawiskach jak butch i femme, Stonewall, walka o prawodawstwo dostrzegające problemy osób nieheteroseksualnych.

Książeczkę kończą odpowiedzi na listy młodych ludzi oraz rady, jak pytać o sprawy, które są dla nas trudne, oraz listy filmów, lektur i przydatnych stron internetowych. Te ostatnie to jak dla mnie jedyny słaby punkt "Małej książki o homofobii" - w sieci jest wiele ciekawszych i lepszych poznawczo miejsc niż tam wymienione. A poza tym - świetna rzecz. Teraz trzeba tylko jeszcze zmusić parę osób, aby to przeczytały. Ze zrozumieniem, rzecz jasna. Niniejszym zachęcam, nie tylko nastolatków i nastolatki.