Mizoginia z maślanką

Pomysł, bo spróbować się tu jakoś rozprawić z gejowską mizoginią czy, mniej dosadnie, z lekceważeniem kobiet, chodzi mi po głowie już od dość dawna. A właściwie to pojawia się, ilekroć czytam na którymś z "naszych" portali komentarze w rodzaju:

Ale walczcie sobie, feministki. Będzie sobie potem same lizać te wasze kudłate cipki. 

Niestety elokwencją toś nie błysnęła. Co najwyżej kokieterią... to takie kobiece. (oba pod newsem o Manifie)

Co złego było w moim usuniętym komencie, żeby podstarzała lesba zajęła się swoim potomstwem, a nie grasowała po gieel po nocy? (pod relacją ze spotkania komitetu organizującego tegoroczną Paradę Równości)

Czyli dość często, niestety. Rzecz jasna, problem nie w samych komentarzach, a w tym, z czego wynikają. Nie, bynajmniej nie zamierzam się zajmować rozważaniem, czy tego typu teksty wynikają z kiepskiego poczucia humoru, czy po prostu z braku kultury piszących, wszak to, że (pozorna) anonimowość nie sprzyja zachowaniu poziomu w sieci, to żaden news. I w toczącej się od paru lat dyskusji o tym, czy w walce z chamstwem w internecie należy posuwać się do takich działań jak cenzura, jestem zdecydowanie po stronie wolności słowa, niezależnie od tego, jak beznadziejnymi wypowiedziami by się ona nie przejawiała. Chodzi mi o rzeczywistość, której jednym z wyrazów są przywołane komentarze. Bo to nie brak kultury jest głównym problemem.

W ostatni piątek w klubie 1500 m2 do wynajęcia miała miejsce impreza poświęcona Darii Chmielewskiej. W zaproszeniu na nią znalazły się między innymi takie słowa: "bez problemu wchodzą panie, transki, trasboye, all transgender, bio-faceci wchodzą w asyście koleżanek, najlepiej dwóch". Abiekt na swoim oficjalnym profilu na Facebooku skomentował je tak: "rozumiem, że stypa, ale że selekcja? (...) absurd". To nie był pierwszy raz, kiedy zetknęłam się z tego typu opinią na temat imprez nastawionych wyłącznie/głównie na kobiety. Choć jest ich niewiele, niemal zawsze przy ich okazji pojawiają się komentarze w rodzaju "ale dlaczego nie mogę przyjść z kolegą?", "a czy jak założę perukę i sukienkę, to będę mógł przyjść? Nie? To dyskryminacja!". Co jest w tego typu wypowiedziach nie w porządku? Brak symetrii. Brak refleksji, że tego typu selekcja jest tak naprawdę normą, tyle że dotyczy głównie kobiet. Nie jest tajemnicą, że większość "naszych" klubów nastawiona jest przede wszystkim na męską klientelę. Niektóre, jak Fantom, wpuszczają wyłącznie mężczyzn, inne, jak Toro czy Galeria, są wprawdzie teoretycznie otwarte na wszystkich, ale w praktyce albo nie wpuszczają kobiet, gdy w klubie jest ich już "zbyt wiele", albo są one w nich mile widziane wyłącznie wtedy, gdy pojawią się... w asyście kolegów. To głównie z tego powodu Daria robiła to, co robiła - czyli imprezy wyłącznie dla kobiet. Chciała stworzyć przestrzeń, w której kobiety czułyby się dobrze, nie były traktowane jako gorsze klientki i miały poczucie bezpieczeństwa (tak, nadal są dziewczyny, które po prostu nie czują się dobrze, bawiąc się w męskim towarzystwie). Więcej o genezie imprez kobiecych opowiadają Katarzyna Szustow, Suzi Andreis i Megi Farat w audycji "Lepiej późno niż wcale", którą można odsłuchać tu.

Nie twierdzę, że mężczyźni powinni coś z tym zrobić, walczyć z selekcją czy o większą partycypację kobiet na imprezach. Proszę jedynie o odrobinę refleksji. W tekście o warszawskich klubach Abiekt tak pisze o Toro:

Najbardziej klasyczny klub gejowski w Warszawie. O ile górny poziom z tańcami i hulankami to nie jest klimat, w którym dobrze się czuję, to dolny bar z bliskością darkroomu i spokojniejsza muzyką (oraz bez kobiet - w tej kwestii jestem mizoginem) sprawdza się całkiem nieźle. 

I w porządku. Zabawa to zabawa i jak ktoś woli wyłącznie męskie towarzystwo, to niechże w nim przebywa do woli. Kłopot w tym, że skoro imprezy nastawione na mężczyzn nikogo nie dziwią i nie oburzają, to nie powinny też dziwić i oburzać te skierowane głównie do kobiet. Co tak naprawdę było nietypowego w przywołanym zaproszeniu na pożegnanie Darii? To, że ktoś napisał wprost to, co jest standardem - że na imprezie preferowana jest jedna płeć. Tyle że, inaczej niż zazwyczaj, tym razem chodziło o kobiety, i to wystarczyło, by nagle ktoś uznał, że mamy do czynienia z dyskryminacją. Nie przeczę, że była to dyskryminacja. Nie widzę jednak powodu, by na nią utyskiwać, no chyba że ktoś utyskuje również na rozrywki tylko dla mężczyzn.

No dobrze, zostawmy imprezy, choć to równie dobra ilustracja tematu jak każda inna. Swojego czasu przywołałam tu tekst Izy Filipiak o tym, dlaczego nie wybrała się na Paradę Równości 2008. Generalnie chodziło jej o to, że, obejrzawszy stronę internetową wydarzenia, nie czuła, że jest ono skierowane do kobiet. Odezwał się wtedy jeden z organizatorów Parady (wtedy jeszcze zajmowała się tym Fundacja Równości), że rzeczywiście czasem brakuje im wyczulenia na potrzeby kobiet, ale spróbują o nie zawalczyć. I rzeczywiście, niezależnie od wszystkich usterek, które nie raz tu wytykałam, nasze EuroPride, również w części organizowanej przez Fundację, mogło się pochwalić sporą liczbą atrakcji nastawionych (również) na kobiety. O tym, jak bardzo brakuje mi kobiet wśród obecnych organizatorów Parady, pisałam tu. W odpowiedzi dostałam informację, że komitet organizacyjny jest jak najbardziej otwarty na wszelką różnorodność, i rzeczywiście wkrótce zaczęły się w nim pojawiać kobiety. Jak się to przełożyło na działanie? Trudno powiedzieć, bo zarówno w filmowych relacjach z posiedzeń komitetu, jak i w sprawozdaniu z wyjazdu organizatorów do Berlina, gdzie spotkali się z twórcami CSD, kobiet po prostu nie ma. Zresztą w tej wycieczce z przedstawicielek płci żeńskiej brała udział jedynie maślanka:

Po rozmowach z Niemcami przyszedł czas na odpoczynek w naszym apartamencie. Jacek jako abstynent pił maślankę, a pozostali - czerwone wino Bordeaux Medoc, rocznik 2005 oraz mocniejsze trunki.

Nie ukrywam, że wybór akurat tego cytatu z całego sprawozdania wynika z mojej złośliwości. Ale nie mogłam sobie tego odmówić - ten fragment jest po prostu zbyt zabawny, by go nie upamiętnić. To tak na marginesie, oczywiście.

Co z tego wszystkiego tak naprawdę wynika? Że między teorią (podkreślanie różnorodności, otwartości na wszelkie wykluczane grupy) a praktyką (dawanie jej wyrazu) istnieje ogromna przepaść. I to niewynikająca ze świadomej niechęci do kobiet. Nie podejrzewam o nią żadnej z osób, które tu przywołałam, choć z pewnością zdarzają się przypadki świadomej mizoginii wśród mężczyzn nieheteroseksualnych, tak jak i są kobiety, które nie kryją swojego negatywnego nastawienia do mężczyzn. W opisanych przeze mnie przypadkach chodzi raczej o zakorzenione w (nie tylko) naszej kulturze mniej poważne traktowanie kobiet i ich potrzeb. Przywołane na początku tekstu komentarze to niestety jedynie wierzchołek góry lodowej. Niestety, bo tu można szukać wyjaśnienia po prostu w braku kultury piszących. Gorzej, gdy brakuje nie kultury, a potrzeby refleksji nad tym akurat aspektem różnorodności. Tak jakby potrzeba równości kobiet i mężczyzn była czymś tak oczywistym, że nawet nie zauważamy, że, choć o równość dbamy, to jednak nie do końca.