XII Manifa za nami

Tegoroczna, XII już warszawska Manifa będzie mi się kojarzyć przede wszystkim z dwoma smutnymi wydarzeniami. Pierwsze to śmierć Izabeli Jarugi-Nowackiej, której zadedykowany był przemarsz, a którą ostatni raz widziałam rok temu, na Manifie właśnie. "Uczcijcie Izę nie minutą ciszy, ale głośnym sprzeciwem wobec dyskryminacji" - mówiła dziś do zebranych na Placu Defilad jej córka Barbara. Dzień przed Manifą zmarła po ciężkiej chorobie Daria "Jedyna" Chmielewska - działaczka i organizatorka wspaniałych imprez, dzięki którym wiele dziewczyn odnalazło się w środowisku, odważyło na pierwsze coming outy, nawiązało pierwsze przyjaźnie, a którą być może pamiętacie z tej akcji:

I ona, za sprawą jej przyjaciółek, była obecna na Manifie:

Choć sam przemarsz (tradycyjnie spod Pałacu Kultury pod Sejm), tym razem pod hasłem "Dość wyzysku! Wymawiamy służbę!", był jak zwykle dobrze zorganizowany i energetyczny, to jednak, może właśnie dlatego, że zabrakło tych dwóch jego uczestniczek, nawet bardziej niż zwykle odczułam to, o czym mówiły niedawno organizatorki Manify w wywiadzie dla "Gazety Wyborczej":

Wczoraj robiłyśmy patykowce, czyli transparenty z hasłami. Na stare przyklejamy nowe i kiedy się zastanawiałyśmy, co zakleić, jedna z nas powiedziała: "A może to, co już jest nieaktualne, co udało się załatwić". To był oczywiście taki żart, bo wiadomo, że wszystkie postulaty są aktualne od pierwszej Manify do dwunastej. Nic się nie udało załatwić, bo władza nie reprezentuje, tylko rządzi. I nikogo nie słucha. I nieważne, czy się zbierze milion podpisów, czy się mieszka dwa tygodnie na ulicach w białym miasteczku. Oni to mają w nosie.

Że są powody, by co roku, jak podła by nie była pogoda (a w tym była wyjątkowo podła), wychodzić na ulice. Że to nie jest i nigdy nie była zabawa czy kolejna okazja do spotkania w miłym gronie. Że musi nas być wiele i musimy być głośne. I rzeczywiście, było nas wiele. Bo Manify odbyły się też w Gdańsku, Krakowie, Olsztynie, Poznaniu, Łodzi, Szczecinie, Katowicach, Toruniu i Wrocławiu. A ta największa, warszawska, zgromadziła około trzech tysięcy osób - reprezentantek i reprezentantów związków zawodowych, organizacji feministycznych i LGBTQetcetera i, jak to się zwykło mówić, "zwykłych warszawiaków".

Można się oczywiście spierać, czy uczynienie głównym przesłaniem Manify postulatów ekonomicznych było najlepszym pomysłem, w końcu rok wyborczy to dobra chwila na podniesienie bardziej "kontrowersyjnych" kwestii (słyszałam nawet głosy, że właśnie postulaty ekonomiczne były powodem niższej jednak niż w ubiegłym roku frekwencji), z drugiej jednak strony trudno jest wartościować problemy kobiet. Manifa opiera się na wzajemnej solidarności i nie ma co kręcić nosem, że jakieś hasła nie są wystarczająco nośne czy nas nie dotyczą - w końcu takie ZNP czy Wolny Związek Zawodowy "Sierpień '80" od lat pojawiają się na przemarszach, niezależnie od tego, co jest ich tematem przewodnim. A jako że trudno się nie zgodzić z organizatorkami Manify, że o ile zmieniają się postulaty, to katalog problemów pozostaje niezmienny, więc nie ma co się zastanawiać, trzeba im po prostu próbować im zaradzić, również tak, jak dzisiaj - po raz kolejny krzycząc, co nas boli.

Pytanie, co właściwie musiałoby się stać, żeby w końcu można było zakleić te nieaktualne hasła na patykowcach oraz kiedy pojawi się ekipa rządząca, która zamiast słuchać sondaży, zacznie słuchać ludzi, pozostaje niestety otwarte. Tak więc mogę zakończyć ten wpis tylko w jeden sposób: do zobaczenia za rok!