MARIA KONOPNICKA BYŁA LESBIJKĄ

Tytuł jest oczywiście nadużyciem. Nie wiadomo, czy Maria Konopnicka była lesbijką, czy osobą biseksualną, czy jeszcze kimś innym. Nie wiadomo, jak myślała o sobie ani tym bardziej, jak by się określiła i jak potoczyłoby się jej życie, gdyby urodziła się nie sto siedemdziesiąt, ale na przykład trzydzieści lat temu. Wiadomo za to, że przez ostatnie dwadzieścia lat życia mieszkała i podróżowała z noszącą się po męsku miłośniczką polowań, malarką i działaczką na rzecz praw kobiet Manią Dulębianką, którą nazywała czasami "Pietrkiem z powycieranymi łokciami". Wiadomo, że z chwilą, gdy się poznały, poetka gładko przeszła w listach do dzieci z formy "ja" na "my" (mamy, myślimy, wyjeżdżamy), że były praktycznie nierozłączne, że miały różne nieprzyjemności z powodu krążących pogłosek o ich związku, że Dulębianka zrezygnowała dla Konopnickiej z kariery malarskiej i że zostały pochowane w tym samym grobowcu. Wiadomo też, że "niewiasta mocno kochliwa", jak mawiał o Konopnickiej Ludwik Krzywicki, nie nawiązała już (czy też nie przypisywano jej) żadnego romansu z mężczyzną po tym, jak związała się z Dulębianką. Czy to wystarczy, by określić relację między dwiema Mariami jako coś więcej niż bliską przyjaźń? Zapewne nie, ale wystarczy, by stwierdzić, że ich związek był wysoce prawdopodobny. Zresztą gdyby Mania była mężczyzną, chyba nikt nie miałby wątpliwości, że był to najważniejszy mężczyzna w życiu Konopnickiej, i nikt nie wołałby o zdjęcia z sypialni czy cudem odnalezione zaznania świadka, który przypadkiem się przy ich łożu zaplątał.

Dlaczego o tym wszystkim piszę? Ano dlatego, że od kilku dni karierę w mediach (dziś był między innymi w "Panoramie") robi ten oto mem:

w związku z czym i nasz blogasek odnotował przyrost ruchu z Google'a na hasła w rodzaju "Konopnicka lesbijka" czy "Maria konopnicka była lesbijką" (stąd taki, a nie inny tytuł notki - aby szukający trafili od razu tam, gdzie trzeba, a nie na ten wpis, który o Konopnicką jedynie zahacza). Mem doczekał się też odpowiedzi m.in. ze strony nowej gwiazdy polskich mediów i jednego z szefów Marszu Niepodległości Artura Zawiszy, który nazwał tezę o "lesbiźmie" Marii Konopnickiej "kłamstwem konopnickim" i stwierdził, że powinno być ono karalne podobnie jak kłamstwo oświęcimskie.

Trudno się dziwić zauroczeniu narodowców "Rotą", wszak Konopnicka dość konsekwentnie budowała w swojej twórczości i listach wizerunek siebie jako bogobojnej patriotki, a po jej śmierci jej czci strzegły córki pisarki Laura i Zofia, starannie niszcząc te pozostałości jej spuścizny, które mogłyby ją postawić w "niewłaściwym" świetle. Nie zmienia to jednak faktu, że trudno się w jej życiorysie doszukać jakichkolwiek, poza patriotyzmem, wzorców bliskich panu Zawiszy i spółce. Biografia Konopnickiej była już rzecz jasna po wielokroć wałkowana, dlatego, zupełnie wybiórczo, przypomnę tylko kilka "skandalicznych" faktów.

Po pierwsze, rzecz w tamtych czasach absolutnie niezwykła, Konopnicka odeszła od męża. Po drugie, opuściwszy go, przeniosła się z szóstką dzieci do Warszawy, gdzie sama zarabiała na utrzymanie rodziny. A gdy tylko jej najmłodsza córka poszła do szkoły, zostawiła i dzieci, odtąd jedynie łożąc na ich utrzymanie, odwiedzając je, ale już się nimi nie zajmując. Po trzecie, przypisywano jej sporo romansów z często młodszymi od niej mężczyznami, w tym nawiązany jeszcze w trakcie małżeństwa z Konopnickim z guwernerem swoich synów. Po czwarte, napisała książkę "Z przeszłości. Fragmenty dramatyczne", w której ukazała prześladowanych przez Kościół wielkich uczonych, co spotkało się z bardzo ostrą reakcją środowisk narodowo-katolickich. W "Przeglądzie Katolickim" pojawiła się wówczas recenzja, której autor m.in. tak pisał o "Z przeszłości":

Myśl jej jest bezbożna i bluźniercza. Na kruchej podstawie kilku faktów, odpowiednio przeinaczonych w rymach swoich, rzuciła ona w twarz Kościołowi raz jeszcze nędzną zniewagę, jaką tylokrotnie już rzucali nań jego wrogowie. Nowością w tej zniewadze jest nie myśl sama, lecz nowa tylko złość.

Nie był to zresztą jej jedyny zatarg z tym środowiskiem. Jej dokonania jako redaktorki naczelnej kobiecego pisma "Świt" tak oceniła katolicka "Rola":

W "Świcie" uprawiał się postępowy, czyli pogański liberalizm, z przymieszką żydowszczyzny. 

Również podczas pogrzebu Konopnickiej odezwały się echa jej konfliktu z Kościołem katolickim. Arcybiskup lwowski Józef Bilczewski wydał duchowieństwu zakaz uczestnictwa w uroczystościach, motywując to tym, że Konopnicka (podobnie jak, niespodzianka, Orzeszkowa) nie była prawowierną katoliczką.

Po piąte wreszcie, wspierała Manię w jej walce o prawa kobiet do głosowania i studiowania oraz towarzyszyła jej w niesamowitej jak na tamtej czasy akcji wysunięcia kandydatury Dulębianki w wyborach do Sejmu Galicyjskiego.

Słowem, autorka "Roty" nie tylko niemal na pewno była wieloletnim w związku z kobietą. Opuściła też męża, a później dzieci i zajęła się własną karierą. Miała (prawdopodobnie) liczne romanse, spierała się z Kościołem i walczyła o prawa kobiet. Jakby nie patrzeć, na ikonę ruchu narodowego nieszczególnie się nadaje. No chyba że im to pasuje, to ja im nie wróg. Wszak to wszystko nie wyklucza bycia patriotką.

Na koniec nie mogę nie przypomnieć tego (kolejne części na YT):