Gdzie to młode pokolenie?

Parę miesięcy temu, gdy spot akcji "Miłość nie wyklucza" hulał w sieci, na Innej Stronie pojawiło się kilka komentarzy spod znaku "Wszystko fajnie, ale nie można było znaleźć do tego nagrania kogoś młodszego?". Ostatnio ta opinia przypomniała mi się kilka razy - pierwszy, gdy przeczytałam u Hyakinthosa takie spostrzeżenie:

 Ale co piszą geje i lesbijki na forach przeraża. (...) "Po co małżeństwa, skoro są notariusze", "Wszystko można uregulować u notariusza bez specjalnej ustawy o związkach." Wszystko? Dobry żart. Mentalność pańszczyźnianego chłopa i ciotki-niewidki wciąż dominuje w dyskursie. (...) Niepojęte i niezrozumiałe. I to nie nastraja optymistycznie. Gdzie jest to młode pokolenie, które miało być wolne od stereotypów, wyzwolone i nowoczesne? No, gdzie?!

Drugi, gdy przyjrzałam się osobom najaktywniej udzielających się w wydarzeniu "100 tysięcy za ustawą o związkach partnerskich". Trzeci dwa dni temu, podczas roboczego spotkania Grupy Tel-Aviv, gdzie średnia wieku bynajmniej nie oscyluje w okolicach dwudziestki. Kurczę, pamiętam, że jak sama zaczynałam swoją aktywistyczną przygodę, to byłam przekonana, że właśnie studenci i studentki są ludźmi, którym najwięcej się chce. Bo potem to już praca, mieszkanie, kredyty i mała stabilizacja (czyli tzw. ważniejsze sprawy), z której mało komu chce się wychylać.

Oczywiście to nie jest tak, że młodszych aktywistek i aktywistów nie ma. Owszem, są, pojawiają się na paradach i marszach, organizują imprezy, brylują w pozawarszawskich organizacjach czy lokalnych oddziałach KPH (bo w Warszawie prym wiodą jednak ci sami ludzie, których poznałam te dobre parę lat temu, gdy dopiero zaczynałam działać). Kłopot w tym, że nie ma ich więcej niż te dziesięć-dwadzieścia lat temu (a powinno być więcej, wszak zakres wolności czy dostęp do informacji jest jednak większy), a na dodatek są dużo mniej widoczni i widoczne niż ich starsi koledzy i koleżanki.

Tak na marginesie, to ów brak chęci do angażowania się w cokolwiek (bo przecież nie tylko dwudziestolatków jest mało!) nie jest zresztą niczym niezwykłym w perspektywie ogólnospołecznej - wszak Polacy i Polki w ogóle niechętnie bawią się w jakikolwiek wolontariat. A my dołączyliśmy do tej grupy również dlatego, że niektóre potrzeby, naprzeciw którym jeszcze parę lat temu wychodziły "nasze" organizacje (znalezienia grona podobnych sobie osób, poczucia przynależności), można teraz zaspokoić inaczej - wchodząc na którekolwiek forum, serwis randkowy, zapisując się do grupy na fejsie, odwiedzając pobliski klub czy zapisując się do drużyny piłki nożnej. Odpadła więc motywacja towarzyska, ileś tam lat temu, mam wrażenie, wcale niebagatelna.

Czy owa marniutka aktywność oznacza jednak, że wszystkim tym, którzy i które ponad udzielanie się przekładają krytykę cudzej działalności, rzeczywiście nie zależy? Czy jest im dobrze tak, jak jest i nie widzą potrzeby zmian? Pozornie tak, wszak np. odpowiedź na pytanie, dlaczego w spocie nie ma nikogo młodszego, brzmi: bo nikt się nie zgłosił. Czemu jednak jakaś część ludzi, których tam nie ma, ma pretensje, że ich (czy kogoś, kto ich przypomina) nie ma? Czyżby jednak komuś zależało? Trochę to przypomina "debatę" wokół fotoreportażu Hanny Jarząbek o życiu codziennym polskich lesbijek, który nie podobał się, bo był (w oczach krytykantek) niereprezentatywny, jako że nie było tam ich. Trochę też dyskusję wokół dziejącej się w zamierzchłych już czasach akcji "Niech nas zobaczą", w której można było dla odmiany przeczytać, że wśród bohaterów i bohaterek zabrakło osób starszych, z mniejszych miejscowości itd. itp. (choć wtedy taka krytyka przychodziła do głowy jedynie wyznawcom i wyznawczyniom różnych queerów i genderów). Nie minęło osiem lat i nagle się okazuje, że zostały dinozaury, a za mało jest dla odmiany młodych. I to nie tylko na plakatach.

W komentarzu pod poprzednim tekstem adremja pisze m.in., że organizacji są tysiące i każdy może znaleźć coś dla siebie, i przeciwstawia je partiom politycznym, których jest i musi być mało, bo na więcej po prostu nie ma miejsca (więc nie ma co na nie wybrzydzać). Mam wrażenie, że, chyba przypadkiem, udało mu się pokazać jedną z przyczyn problemu: otóż może to nie jest tak, że ludzie się nie angażują jedynie dlatego, że nie zależy im na zmianach, ale też dlatego, że są przekonani, że zmiany to się załatwia tam, wysoko, w rządzie, a organizacje to takie miłe grupy towarzyskie czy kółka zainteresowań. Ewentualnie przytuliska dla frajerów i frajerek, z jakiegoś tam powodu niedowartościowanych, którzy i które działając (choć bardziej by pasowało "działając"), kompensują sobie to, czego im na co dzień brak. Na palcach jednej ręki (no dobrze, może dwóch, a jak mnie przekonacie, to dodam i nogi) za to można by policzyć tych i te, którzy i które uważają, że nie tylko celem ich istnienia jest działanie na rzecz zmian, ale też, że rzeczywiście są lub przynajmniej mogą być na tyle silne i wpływowe, by ktoś (tu: politycy) się z nimi liczył.

Dziś KPH, największa, jakby nie patrzeć, nasza organizacja, obchodzi swoje dziesięciolecie. Nie da się ukryć, że właśnie tam zdobywałam swoje działaczowskie szlify i choć nie zawsze się zgadzam z linią tej organizacji (zresztą czy ja z czymkolwiek zawsze się zgadzam?), to współzakładanie trójmiejskiego oddziału i działanie w nim zawsze będzie u mnie wysoko w kategorii "doświadczenia zmieniające życie". Nie pamiętam, co się wówczas mówiło o działaczach i działaczkach, choć mam wrażenie, że sam fakt, że robi się coś dla osób nieheteroseksualnych (organizuje debaty, akcje plakatowe, pokazy filmowe) budził chyba przede wszystkim ekscytację. Teraz to wszystko spowszedniało, przynajmniej w większych miastach. I może właśnie tu jest problem - zniknął urok nowości, radości z tego, że coś się robi, radości z tego, że ktoś coś robi, znikło poczucie, że coś to wszystko daje, zmienia. Wyobrażacie sobie dzisiejszą dyskusję wokół "Niech nas zobaczą"? Ja sobie wolę nie wyobrażać (choć, że o odwadze ludzi, którzy wzięli w tej akcji udział, wiele by w niej nie było, tego jestem pewna).

Chciałabym zakończyć jakimś mądrym wnioskiem, ale, szczerze mówiąc, jak to w moich okołoaktywistycznych rozważaniach bywa, żaden mi nie przychodzi do głowy. Bo tak naprawdę nie wiem, czy winą za to, że działaczowska zmiana pokoleniowa raczej prędko nie nastąpi, obarczyć konserwatyzm młodych, niskie zaangażowanie społeczeństwa w ogóle, brak wiary, że jednostka może coś zmienić, ogólne zniechęcenie czy niezborność naszych organizacji. Tak że z okazji owego dziesięciolecia życzę KPH przede wszystkim tego, by przy kolejnej zmianie warty mogła postawić na kogoś, kogo ja nie pamiętam z czasów, kiedy ta organizacja dopiero budowała obecną pozycję.