Ustawa razy trzy

W piątek na konferencji prasowej w Sejmie Sojusz Lewicy Demokratycznej, Ruch Palikota oraz przedstawiciele akcji Miłość nie wyklucza, Grupy Inicjatywnej ds. Związków Partnerskich i przedstawicielka fundacji Trans-Fuzja ogłosili, że złożą wspólnie dwie ustawy - o związkach partnerskich i o umowie związku partnerskiego:





Wytłumaczenie przybyłym na konferencję dziennikarzom i dziennikarkom, dlaczego zamiast jednej ustawy są dwie i czym się one właściwie od siebie różnią, okazało się skomplikowanym zadaniem. Mimo że zebrani po wygłoszeniu swoich oświadczeń kilkakrotnie tłumaczyli, na czym polegają (a na czym nie) różnice między tymi dwoma projektami, w notce prasowej z konferencji dziennikarze PAP-u błędnie podali (a za nimi wszystkie media), że chodzi przede wszystkim o to, że ustawa o związkach partnerskich dotyczyć będzie wyłącznie par jednopłciowych. Prace nad ustawami dopiero się zaczynają, tak że będzie sporo czasu na odkręcenie nieporozumień i wyjaśnienie wszystkich wątpliwości, ale ta sytuacja pokazuje, jak nowy, mimo że nie pojawił się wczoraj, jest to temat i jak wiele pracy czeka wszystkich zaangażowanych w pracę nad powstaniem i promocją tych rozwiązań. Szczególnie że propozycje RP i SLD nie są jedynymi - również poseł Artur Dunin z Platformy Obywatelskiej zapowiedział, że już w lutym jego partia zgłosi swój własny, skromny projekt, który przewiduje rozwiązanie m.in. kwestii dziedziczenia, wspólnego zaciągania kredytów, dostępu do informacji medycznej oraz obowiązku alimentacyjnego.

Oczywiście samo pytanie, czemu dwie partie wspólnie składają dwa projekty ustawy zamiast jednego, było niegłupie. Tyle że równie dobrze można by na przykład spytać, dlaczego mieliśmy aż pięć projektów ustaw regulujących kwestię zapłodnienia in vitro. Lepiej więc, zamiast wnikać w (między)partyjne układy, zastanowić się, który projekt ma największe szanse (to akurat proste - Platformy) i co zrobić, by na przyjęciu minimalistycznych rozwiązań się nie skończyło. I jeżeli spojrzeć na sytuację z tej perspektywy, to dobrą wiadomością jest już sam fakt istnienia projektu pokazującego, że nasze żądania nie kończą się na kwestiach majątkowych (swoją drogą, jak można nie wiedzieć, że co jak co, ale wspólne kredyty możemy akurat brać bez problemu) i że trochę szersze, PACS-opodobne rozwiązanie jest co najwyżej półśrodkiem. Teraz najważniejsze jest, aby przebić się do wiadomości publicznej z różnicami między tymi projektami i nie pozwolić politykom zapomnieć, że nam nie chodzi o cokolwiek, ale o pełną równość. Aby, gdy już (kiedyś, kiedyś...) jakieś rozwiązanie przejdzie, żaden z nich nawet nie pomyślał "dostaliście, czego chcieliście, a teraz się zamknijcie".

A póki co krótkie podsumowanie tego, co już wiemy o poszczególnych projektach ustaw:

Projekt Platformy Obywatelskiej - zakłada, że związek dwóch/dwojga osób (płci dowolnej) będzie regulowany umową notarialną. Skupia się głównie na kwestiach majątkowych - dziedziczeniu, wspólnym zaciąganiu kredytów, obowiązku alimentacyjnym - oraz na umożliwieniu partnerom/partnerkom dostępu do informacji o zdrowiu drugiej osoby.

Ustawa o umowie związku partnerskiego przygotowana dla SLD przez Grupę Inicjatywną ds. Związków Partnerskich, wspierana przez SLD i RP - zakłada, że związek dwóch/dwojga osób (płci dowolnej) będzie regulowany umową notarialną, zgłaszaną później w Urzędzie Stanu Cywilnego. Główna zasada: partnerzy/partnerki dowolnie kształtują wzajemne zobowiązania. Nie daje możliwości uroczystego zawarcia związku, przysposobienia dziecka partnera/partnerki (adopcji "zewnętrznej" też nie), sądowego rozwiązania związku (umowę możne wypowiedzieć nawet jedna ze stron), zmiany stanu cywilnego, zawarcia związku przez osobę poniżej 18 roku życia. Dodatkowy problem - partnerzy/partnerki nabywają prawa (np. prawo dziedziczenia, zasięgania informacji o zdrowiu partnera/partnerki) dopiero po roku od zawarcia związku. Główny (poza wymienionymi brakami) kłopot z tym rozwiązaniem jest taki, że, skoro strony w związku mogą dowolnie kształtować wzajemne zobowiązania, trudno sobie wyobrazić, na jakiej zasadzie będą nabywać prawa. Prawo nie może przecież identycznie traktować związków, w których partnerzy/partnerki nie zobowiążą się wobec siebie do literalnie niczego i takich, które zadeklarują wspólnotę majątkową, alimenty w razie rozstania itd. itp. W końcu prawa (majątkowe i inne) muszą z czegoś wynikać.

Ustawa o związkach partnerskich, czyli tzw. projekt zgody, o którym pisałam tu, przygotowany m.in. przez prawników z grupy Miłość nie wyklucza i KPH, wspierany przez SLD i RP - zakłada, że związek dwóch/dwojga osób (płci dowolnej) będzie zawierany w Urzędzie Stanu Cywilnego. Najbliższy małżeństwom. Różnice: możliwość pozasądowego rozwiązania związku (przy zgodzie obu stron), rozdzielność majątkowa jako domyślny ustrój związku (partnerzy/partnerki mogą to zmienić u notariusza).

Więcej informacji, jak już poznamy dokładny kształt ustaw, a na razie zapraszam do zapoznania się z oświadczeniem akcji Miłość nie wyklucza.