Agnieszka Graff o NGO-izacji

Za nami dwa, hm, dość specyficzne występy. Usta Mariana były trudne, bo zdecydowana większość osób na widowni była płci męskiej. Nie żeby mi to jakoś szczególnie przeszkadzało, ale przekonanie ich do siebie było jednak wyzwaniem. Ale chyba jakoś poszło. Na pewno pomógł okazjonalnie (i z błogosławieństwem samego Sikory) zagrany skecz kabaretu Potem "Miłość potrafi zaskoczyć", który pokazywałam tu. I oczywiście wyśmienita drag queen Mariola, której tożsamość ujawniłam dla odmiany tu. CDQ był jeszcze trudniejszy, bo niestety grałyśmy w średnio przystosowanej do takich występów sali. Dużej, z piękną sceną, dobrym nagłośnieniem, otwartym barem na tyłach i bez miejsc siedzących. Efekt? Zainteresowani oglądali, niezainteresowani (lub ci, którzy po prostu nie widzieli) stali z tyłu i gadali, co oczywiście bardzo rozpraszało. Swoją drogą, rozpieszczone już jesteśmy. Bo przecież zdarzało nam się, i to całkiem często, grać na podobnych imprezach i w podobnych warunkach, ale nie wydawało się to aż takie złe (choć zawsze irytowało). No ale dobrze - przyszłyśmy, zagrałyśmy najlepiej jak potrafiłyśmy, kto chciał, ten się bawił, i to się tak naprawdę liczy. Dla Manify wszystko.

Ciekawiej było po występie, a konkretnie podczas licytacji tematycznych gadżetów, które okazały się być książkami. A konkretnie gdy zaczęłyśmy z Gosią dość ryzykancko podbijać stawkę, co po kilku udanych (czyli takich, w których udało nam się podbić, ale wygrał ktoś inny; przy okazji, wielkie podziękowania dla pana, który nas przelicytował w "walce" o album z "The L Word", a potem nam go podarował) akcjach tak mnie wciągnęło, że w pewnym momencie wykrzyknęłam: "Jak dołożycie pocałunek Agnieszki Graff, to dam stówę!". Tak, trafnie się domyślacie, wygrałam. A wrodzona nieśmiałość nie pozwoliła mi w pełni tej wygranej wykorzystać. Dla Manify wszystko, eh.

Ostatnio w "Gazecie Wyborczej" ukazał się świetny tekst rzeczonej Agnieszki Graff o tzw. NGO-izacji "Urzędasy, bez serc, bez ducha". Generalnie idzie w nim o to, że po 20 latach od transformacji ustrojowej w Polsce, zamiast społeczeństwa obywatelskiego, mamy organizacje pozarządowe, które, choć wyrosły z pragnienia głębokiej zmiany społecznej, pełnią charakter usługowy, zaspokajając te potrzeby obywateli, których państwo nie jest w stanie zaspokoić. Czyli zamiast zmieniać system, obsługują go, przy okazji użerając się z wewnętrznymi problemami organizacyjnymi i biurokratyzacją. Co gorsza, kierunek ich działań bardzo mocno uzależniony jest od kwestii finansowych, a nie od tego, co w danym momencie uznają  za najpotrzebniejsze (nie ma pieniędzy na przemoc w rodzinie? A zatem zajmiemy się szkoleniami dla bezrobotnych, bo na to jest unijny grant nr 658/555).

Gdy uznamy organizacje pozarządowe za pełniące rolę usługową wobec państwa, śmiało możemy już stwierdzić, że społeczeństwa obywatelskiego na tzw. lewicy niet. Za to odżegnująca się od tej idei prawica ma się pod tym względem świetnie - wszak najpotężniejszym polskim masowym oddolnym ruchem społecznym jest licząca sobie 135 tysięcy członków i członkiń Rodzina Radia Maryja.

Paradoks polega na tym, że godząc się na usługowy, apolityczny model ruchu społecznego, feministki uwiarygodniają patriarchat, a lewicowcy stają się listkiem figowym kapitalizmu, dostarczając alibi twórcom procesu wszechogarniającej prywatyzacji. Widać to było doskonale, gdy sukces Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy omawiano w mediach, sugerując, że jest to najlepszy dowód na to, że służbę zdrowia w Polsce należy całkowicie sprywatyzować. Państwo ma służyć bogaczom, biednymi zajmą się organizacje pozarządowe. (...)

Stanowi polskiego społeczeństwa zwykliśmy przypisywać słabość polskich ruchów społecznych. A gdyby tak odwrócić tę zależność? A może to typ aktywności, jaką proponujemy, alienuje tych, którzy mogliby chcieć się do nas przyłączyć? Co my właściwie mamy do zaoferowania kobietom, skoro w Polsce nie ma ani jednej organizacji feministycznej, do której można by się zwyczajnie zapisać i uczestniczyć w jej działaniu według jakichś klarownych reguł, nie będąc jej etatową pracowniczką? - pisze między innymi Agnieszka Graff. Całość tu.

To ważny tekst, również w kontekście toczącej się dyskusji o tym, jak powinny działać organizacje LGBTQetcetera, aby osiągnąć swoje cele. Ważny, mimo iż postawiona w nim teza, że organizacje pozarządowe z samej swojej natury nie mają potencjału wprowadzania zmian, jest trudna do zaakceptowania, a postulowana zmiana - budowanie ruchu poza NGO-sową niszą, bez struktur i etatów, za to z radosnym zaangażowaniem - jeszcze trudniejsza do osiągnięcia. Ale mimo wszystko warto się nad tym głosem pochylić.